Haldun Dormen: Türk Tiyatrosunun Efsanevi İsimlerinden Biri
Haldun Dormen, Türk tiyatrosunun önemli isimlerinden biridir. 1928 doğumlu sanatçı, birçok ödül kazanmış ve Türk sahnesine damgasını vurmuştur. Tiyatro, televizyon ve yazarlık alanlarında önemli eserler vermiştir.
Haldun Dormen: Türk Tiyatrosunun Efsanevi İsimlerinden Biri
Haldun Dormen, 05.04.1928 yılında Mersin'de doğdu. Türk tiyatrosuna önemli katkılarda bulunan Dormen, sanat hayatına genç yaşta başladı ve birçok ödül kazandı. Babası Kıbrıslı iş adamı Sait Ömer Bey, annesi ise İstanbullu bir paşa kızı olan Nimet Rüştü Hanım'dır. Ailesi, Dormen bir yaşına basmadan İstanbul'a yerleşti. İlk sahne deneyimini Galatasaray Lisesi'nde ortaokul öğrencisi iken yaşadı. Demirbank oyununda yirmi beş kuruş rolüyle sahneye çıktı.
Daha sonra lise öğrenimini Robert Kolej’de tamamladı. Sekiz yaşında geçirdiği bir kaza sonucu sol ayağı sakatlandı. Tiyatro eğitimini ABD'de Yale Üniversitesi’nde aldı ve yüksek lisans derecesiyle mezun oldu. İki yıl boyunca Amerika Birleşik Devletleri'nde çeşitli tiyatrolarda oyunculuk ve yönetmenlik yaptı. Hollywood'da Pasadena Playhouse'da dört oyunda yer aldı.
İlk Tiyatro Deneyimleri
İstanbul'a döndüğünde, Muhsin Ertuğrul yönetimindeki Küçük Sahne'ye katıldı. Cinayet Var adlı oyundaki dedektif rolüyle Türk seyircisiyle buluştu. Bu dönemde, Beyoğlu Parmakkapı sokakta gençlerle birlikte 60 kişilik cep tiyatrosunu açtı. 22 Ağustos 1955 gecesi, Süreyya sinemasında Dormen Tiyatrosu'nun ilk oyununu sahneledi.
1957 Eylül'de Küçük Sahne'nin kendisine teklif edilmesiyle oyunlarını burada sergilemeye devam etti. 1957'de Papaz Kaçtı komedisi ile Dormen Tiyatrosu'nu kurdu. Erol Günaydın, Altan Erbulak, Metin Serezli gibi birçok sanatçı yetiştirdi. Topluluk, 1957-1972 yılları arasında en parlak dönemini yaşadı.
Müzikal ve Sinema Çalışmaları
1961'de Türkiye'deki ilk Batılı anlamdaki müzikal olan Sokak Kızı İrma'yı sahneye koydu. Gülriz Sururi, burada İrma rolüyle Türkiye'de adını duyurdu. 1962'de Beyoğlu'ndaki tarihi Ses Tiyatrosu'na geçti ve on yıl boyunca burada çalışmalarını sürdürdü. Oynadığı oyunlar arasında Bit Yeniği ve Şahane Züğürtler gibi eserler bulunmaktadır.
Dormen, Bozuk Düzen ve Güzel Bir Gün İçin adlı iki film yönetti. Bu filmlerde Belgin Doruk, Ekrem Bora gibi isimler yer aldı. 1966 ve 1967 yıllarında Altın Portakal Film Festivali'nde yedi ödül kazandı. Ancak bu filmler gişede bekleneni veremedi ve 1972'de tiyatrosunu kapatmak zorunda kaldı.
Televizyon ve Yazarlık Kariyeri
Dormen, tiyatro kapandıktan sonra televizyona, yazarlığa ve hocalığa yöneldi. Unutulanlar, Anılarla Söyleşi gibi programlarla televizyon dünyasında yer aldı. Ayrıca Milliyet gazetesinde Çeşitlemeler adlı köşesiyle gazetecilik yapmaya başladı. Bu yazılarını sekiz yıl boyunca sürdürdü.
1981'de Egemen Bostancı ile tanıştı ve Hisseli Harikalar Kumpanyası gibi müzikalleri yazıp yönetti. 1984'te ikinci Dormen Tiyatrosunu kurdu. Gencay Gürün'ün yapımcılığında Lüküs Hayat'ı sahneye koydu. Bu eser, İstanbul Şehir Tiyatrolarında 30 yıl kapalı gişe oynadı.
Ödüller ve Son Dönem Çalışmaları
2002 yılında ekonomik nedenlerle tiyatrosunu kapatmış olsa da, çeşitli tiyatrolarda oyunculuk ve yönetmenlik yapmaya devam etti. Haldun Dormen, dördü otobiyografik beş kitap ve on iki oyun yazdı. Cumhuriyetin kuruluş yıllarında kadın sahne sanatçılarının yaşadıklarına ışık tutan Kantocu adlı eseri, İstanbul, Eskişehir ve Ankara'da sahnelendi.
1997'de Yapı Kredi adına Afife ödüllerini başlattı. Yaşamı boyunca iki yüz ellinin üstünde ödül kazanan sanatçı, İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarında dersler vermiştir. Hacettepe Üniversitesi tarafından Onursal Bilim Doktoru unvanı ile ödüllendirilmiş, 1998 yılında Kültür Bakanlığınca Devlet Sanatçısı unvanını almıştır.
Dormen, 1959'da halkla ilişkiler alanında tanınan Betül Mardin ile evlenmiş, sekiz yıl süren bu evliliğinden Ömer adlı bir oğlu dünyaya gelmiştir.
